Życie kulturalne Żydów w przedwojennej Warszawie

Pewien amerykański pisarz o korzeniach żydowskich pisał, że każda żydowska ulica w Warszawie była małym, osobnym miastem. Oczywiście, w każdym takim „mieście” kultura była naprawdę wyjątkowa. W latach 30. w różnych dzielnicach Warszawy mieszkało około 350 tysięcy Żydów. Najsłynniejsze ulice, które stały się centrami kultury żydowskiej, to tętniąca życiem ulica Nalewki i przytulna ulica Tłomackie. Znajdowały się tam liczne galerie sztuki, redakcje, teatry i to właśnie tam przychodzili spędzać wolny czas warszawiacy XX wieku. Więcej na stronie internetowej warsawski.

Życie kulturalne słynnych żydowskich ulic w Warszawie

Tysiące sklepów, dziesiątki restauracji, redakcje znanych czasopism, wystawy żydowskich artystów można było zobaczyć na warszawskiej Nalewce. Ulica ta była jednym z centrów miasta, gdzie wielu warszawiaków pracowało i spędzało weekendy. Rytm Nalewki nigdy nie ustawał, ulica ciągle wypełniona była ludźmi, jednak wielu utalentowanych ówczesnych pisarzy i artystów widziało w tym szczególny czar. 

To właśnie na tej ulicy znajdowała się jedna z największych redakcji należących do żydowskiego czasopisma “Literarisze Bleter”. Wszystkie publikacje zamieszczone w tym magazynie były pisane w języku jidysz, a swoje utwory publikowali tam znani ówcześni pisarze żydowscy: Perec Markisz i Melech Rawicz.

Pracowali tu również znani artyści i aktorzy pochodzenia żydowskiego. W 1926 roku przez grupę utalentowanych artystów i twórców o żydowskich korzeniach został założony Teatr Miniatur „Azazel”. W teatrze pracowały znane postaci europejskiej awangardy, występowały w nim też gwiazdorskie pary aktorskie. Ulica Nalewki była także centrum żydowskiego sportu: trenowali tu słynni gimnastycy i sportowcy, działało wiele klubów sportowych.

W porównaniu z Nalewkami ulica Tłomackie była dość mała, ale zachowała wiele ważnych dla Żydów miejsc. Znajdowała się tu Wielka Synagoga, w której śpiewał światowej sławy kantor Gerszon Sirota. W XX wieku na Tłomackie znajdowała się także Główna Biblioteka Judaistyczna oraz Związek Literatów i Dziennikarzy Żydowskich. Na ulicy Tłomackie znajdowała się znana kawiarnia Mała Ziemiańska, gdzie na wieczorach twórczych zbierali się pisarze i dziennikarze tworzący w języku jidysz. Młodzi i doświadczeni autorzy zbierali się w „Budce” (jak czule nazywali swoją ulubioną kawiarnię) i rozmawiali przy filiżance pachnącej kawy.

Teatry żydowskie w Warszawie

Izaak Grudberg-Turkow, utalentowany aktor Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie i badacz teatru żydowskiego, nazwał Warszawę „kolebką teatru jidysz”. Życie teatralne społeczności żydowskiej w Warszawie sięga XIX wieku, a za jego założyciela uważa się Abrahama Goldfadena.

Warto zauważyć, że polskie i żydowskie tradycje teatralne były często łączone na jednej scenie, ponieważ te dwa narody były bardzo bliskie, a ich kultury nie mogły istnieć oddzielnie. Najsłynniejszą żydowsko-polską inscenizacją jest „Burza” Szekspira. Widzowie mogli ją zobaczyć w stolicy w teatrze Nowości, a w latach trzydziestych była bardzo popularna.

Anna German – gwiazda estrady polskiej

Jedną z najwybitniejszych piosenkarek i autorek tekstów wszech czasów w Polsce jest Anna Wiktoria German-Tucholska, bardziej znana jako Anna German. Mimo uzbeckiego pochodzenia, Anna...

O festiwalu książki Big Book Festival w Warszawie

Gdzie odbywa się najważniejszy festiwal książki w Europie? Wszyscy koneserzy literatury, pisarze i artyści śmiało powiedzą, że Warszawa to miejsce, gdzie są prezentowane nowatorskie...
.,.,.,.